İnsanın mutluluğunu ve hayatının rengini belirleyen en mühim şey nazar ve niyettir Bediüzzaman hazretleri ömür boyu öğrendiklerini nazar ,niyet, manayı isim ve manayı harf olarak özetlemiştir..Hayata yön veren, hayatın rengini, şeklini, manasını, anlamını, gayesini bu dört kelimeye yüklemiştir.Bu dört kelime bir çok eşyanın sırlarını açığa çıkarır.Mesela eşyanın vücudunu bilmek başkadır.mahiyetini bilmek ise başkadır.Zahiren bir kalıp ,ölçü ve şekli olan bir çok eşyanın vücudu görünüp bilindiği halde mahiyeti her nazar tarafından görünmeyebilir.Eşyanın zahiri hakikatini nazarla anlasa da mahiyetini ve camiyetini anlayamaz.O eşyanın mahiyeti ve camiyetini anlamak için imani bir nazar dürbünü olması gerekir.İmani nazarının açısı ve persektifi geniş ve ihatalı olduğu zaman nüfuz edeceği alanlarda geniş olur. Açı daraldıkça görüş mesafesi kısalır. Açı genişledikçe uzak görülen mesafede kısalır görme ve anlama netliği artar. Eşyanın iç yüzü açığa çıkmaya başladığı gibi,ondaki derin manalarda anlaşılmaya başlar..Zahiren manasız ve anlamsız görünen yada nakıs ve eksik görülen yada zulumatlı ve karanlık görülen şeylerin hakikatleri açığa çıkar.Nazarın berraklığı ve netliği arttıkça niyetin rengi de berraklaşmaya başlar. Nazarın mahiyetine göre niyet renk alır.Eğer nazarlar hak ve hakikat hesabına manayı harfiyle olaylara ve hadisatlara bakıyorsa her şeyi hikmet ve hakikat tahtında görür. Her şeyde bir kemali hikmet ve cemali adalet görür.Bu nazar sayesinde her şeyin vücudunu ve mahiyetini güzel levhalar halinde temaşa ettiği için güzel düşünür,güzel düşündüğü için de hayatından lezzet alır..Amma nazarlar batılı tasavvur ederek manayı ismiyle olaylara ve hadisatlara bakıyorsa her şeyi zulumat,tesadüf ve abesiyat tahtında görür.Kemal ve cemal ayineleri paslı ve karanlık görünür.Bu karanlık nazar sayesinde eşyanın vücudunu ve mahiyetini çirkin levhalar halinde temaşa ettiği için kötü görür ,kötü gördüğü için kötü ve olumsuz düşünür.Bu düşünce yapısı yüzünden hayatından lezzet alamaz. Hayatının lezzeti kaçan ve nazarı karanlıklaşan insan başkalarının da hayatını karanlık edip zehir eder.
İşte böyle bir halete düşüp, nazar ve kötü niyetin eliyle hayatımızı karartmamak için her olayın ve hadisatın arkasındaki hakikat rengini iyi görmek gerekir. Hastalığı misafir olarak geldiğini bilenler onu nezaketle uğurlar. Başına bela ve musibet gelen o belayı nefsinden bildiği için ona iyi muamele eder ki sevabı kaçmasın. Bela ve musibetin mahiyetini anlayan ondaki iltifatı rabbaniyi, ihtarı rahmaniyi ve keffareti zünup sırrına ulaşır ve o sır ile bela ve musibetin vereceği acı ve kederi tevekkül ve teslimiyet ile hafifleştirir.
Evet, manayı harfiyle olay ve hakikatlere bakan bir nazardan çıkacak olan niyet fırçası hayat tuvaline hep güzel, manalı, hikmetli, renkli ve neşeli resimler çizeceği için o hayat tuvalinin rengi hep cıvıl cıvıl ve rengârenk olacaktır. Ama manayı ismiyle olay ve hadisatlara bakan bir nazardan çıkacak olan niyet fırçası hayat tuvaline donuk, mat, sıkıcı, boğucu, siyah ve olumsuz resimler çizeceği için de o hayat tuvalinin rengi hep karamsar, mat, koyu ve sıkıcı olacaktır. Hayatınızın rengini ve güzelliğini belirlemek için herkesin elinde niyet fırçası vardır.Niyet fırçanız ile hayat tuvaline hangi tonlarda resimler çizerseniz hayatınız o renk alır.Levhalarınızın kıymeti ve güzelliği niyet fırça darbelerinize göre renk ve şekil alır.Hayatınızı cennete yada cehenneme çevirmek elinizdeki niyet fırçasına bağlıdır.Siyah gözlüklere her şeye bakanlar her yeri siyah görecekleri gibi beyaz gözlüklere her şeye bakanlarda her yeri net ve güzel görürler.