Zehirli Ok

Tesettür

Zaman tünelinde, fazla değil sadece yüz sene öncesine gitme imkânımız olsaydı da o günün Osmanlı pâyitahtı olan İstanbul'un en kalabalık caddelerinde dolaşsaydık, acaba bugün Anadolu'nun ne ücra bir kasabasında gördüğümüz kadın manzaralarını görmek mümkün olur muydu? Biz ne hâle geldik böyle?

2. Meşrutiyet'ten sonra İttihad ve Terakki iktidarının başladığı günlerde, devlet dairelerine ilk alınan bir kadın memurun söylediği şu hikâye, bize bir şey anlatır mı acaba?

Bayan Feride şöyle diyor:

"İstanbul'un eski bir ailesine mensubum. O devrin bütün ilim ve siyaset adamları ile görüşür, tanışırdım. Gençtim, okumuştum. Herkesin bana bir saygı, bir sevgisi vardı. (Şu anlatılanlara elbette bir mim koymuşsunuzdur! M.K.) İttihad ve Terakki'nin ilk devri idi. Bir gün yakından tanıdığım Cemal Paşa, hayata atılması lâzım olan kadınlarımıza örnek olmamı, bunun için de teklif edeceği vazifeyi kabul etmemi rica etti. O zamanlar oğlum İrfan henüz küçüktü. Fakat ben bunu mazeret saymayarak, maaşa ihtiyacım bulunmadığı halde teklifi kabul ettim. (İhtiyacı olmadığı halde teklife balıklama atlayan bu bayanın kadınlarımıza nasıl bir örnek olduğunu anlamak için, bugün sokaklara bakmak yetmez mi? M.K.)

"O zamanlar Posta ve Telgraf Nâzırı olan Oskan Efendiye hitaben bir mektup verdi, götürdüm. Oskan beni büyük bir nezaket ve hüsniniyetle kabul etti. İstanbul Postahanesine hemen o gün tayin edildim. Ertesi gün, yıllardır sırtımda taşıdığım çarşafla yüzümü kapayan peçeyi atıp, arkama bir manto, başıma beyaz bir örtü alıp gişede işe başladım."

Bu ifadeler, Sedat Simavi'nin çıkardığı Yedigün dergisinin 12 Nisan 1938 tarihli nüshasında yer almış. Bayan Feride'nin hoppameşrep hayatı, hovardalığıyla tanınan Cemal Paşa ile Ermeni Oskan Efendi'nin onu memur yapmaları, devlet hayatına bir kadını ilk defa sokmaları bir tarafa, kadının söylediği bir şey çok dikkatimi çekiyor. O günün kadınları sırtında "çarşaf" ve yüzünde de "peçe" ile dolaşıyormuş. Meşhur Marksist Sabetaistlerden Sabiha Sertel de, İstanbul sokaklarında çarşaf ve peçe ile dolaştığını anlatır.

Bayan Feride, "çarşaf ve peçe" örtüsünü atmış, "manto ve başörtüsü" takmış! Sistemin değişmesinden sonra yapılan kadın inkılâbı dahi, çarşaf ve peçenin kaldırılarak manto ve eşarbın getirilmesi değil miydi? Müslüman kadınlar "cilbâb" emrini "çarşaf ve peçe" olarak anlıyorlar ve tatbik ediyorlardı.

Bizim inanç ölçümüz "çarşaf ve peçe" idi, insanımızı şimdi kendi inkılâbları olan "manto ve eşarba" tav etmeye çalışıyorlar. Halbuki, geçen asrın başında Sabetaist güçlerin bayan Feride'lerle başlattığı o değişim, şimdi artık bu Müslüman Anadolu'nun köylerinde bile göbekleri açık kadınları netice verdi!.. Fuhuş yaşı artık ilkokul çağına indi! İlköğretim çocuklarının çantalarında porno dergiler geziyor. Üniversiteli fahişeler ise her zaman basının gözde haberleri olmuyor mu?

Dinin emir ve yasaklarında yapılacak en küçük bir değişiklik, kişileri ve cemiyetleri sonu belli olmayan sosyal kaosun içine atmaya yetiyor. Bir asır sonra şimdiki İstanbul sokaklarına bakalım; meydana gelen korkunç değişiklik, bu fikrin isbatına yetmez mi? Cemal Paşa, Oskan, Feride üçlüsü şimdi kabirde nasıllar dersiniz?

Mustafa Kaplan