2.3.2. Geleneksel Değerlerin Sorgulanması ve Dergiler
1980'lerden sonra çıkan gazete ve dergiler pek çok geleneksel değeri değiştirmede önemli rol oynamıştır. Özellikle Nokta ve Tempo gibi dergiler haber dergisi adı altında, insanların 80 sonrası oluşan baskı ve depolitizasyon döneminde haber ihtiyacını karşılamak için bu dergilere yönelmesini fırsat bilerek toplumda daha önce tartışılmayan pek çok konuyu toplumun gündemine sokmuştur.
Bu dergiler kapak konularında, Türk toplumunun tabuları olarak görülen ve dini ve geleneksel değerlerden kaynaklanan bekaret gibi pek kavramı tartışmaya açarak ve toplumda daha önce hiç duyulmamış eşcinsellik, lezbiyenlik, komünal yaşam, telekızlar, jigololar gibi konuları toplum gündemine taşıyarak, bunların meşrulaştırılması yönünde önemli etkisi olmuştur.
1970'lerden sonra genç kadınlara hitap eden dergilerin söylemleri iyi bir eş, anne ve ev kadını nasıl olunur öğütlerinden uzaklaşarak liberal feminist söylemleri ticari ve popülist söylemlerle birleştirip kadınların kariyerlerinde yükselebilmeler, cinsellik ve yaşamın diğer alanlarında kendilerini geliştirmeleri, zevk almaları, cinsiyetler arası eşitsizliklerle mücadele edebilmeleri gibi çeşitli konular üzerinde yoğunlaşmaya başlamıştır.84
Bu dönemde, herkesin özel hayatı sergilenmeye başlamış, Türkiye'de belki ilk defa hayat biçimleri sınıflandırılarak toplumda meşruiyet kazandırılmaya çalışılmıştır. Türk toplumunun o zamana kadar duymadığı varlığından bile haberdar olmadığı konular, çoğu zaman zorlamayla halkın gündemine sokulmaya çalışılmıştır. Bunlar sanki toplumsal bir konu işleniyormuş gibi, çok uç bazı örnekler ön plana çıkarılarak, bazen de kurgulanarak önce haber dergilerinde yayınlanmış, daha sonra gazete ve televizyonlara sıçramıştır.
İlginç olan, kapak konularıyla Türk toplumunun daha önce hiç karşılaşmadığı konuları gündeme getiren ve çıplak kadın fotoğrafları yayınlayan bu dergilerle, irtica adı altında dine ve dini değerlere de en çok saldıran ve dindarları devlete ihbar eden yayınlarda başı çeken dergilerin aynı yayın organları olmasıydı.
Nokta dergisi'nin kapak konularının başlıklarından bazıları şöyleydi: "Dinci gençlik-OKULLARDA İSLAMİ AKIMLARIN ETKİSİ ARTIYOR"; "TEDİRGİNLER-Devlet kuruluşlarının değerlendirmesi-İRTİCA YENİDEN FAALİYETTE (Devlet kuruluşlarının hazırladıkları raporlara göre, şeriatçı akımların yürüttüğü gizli çalışmalar tehlikeli boyutlara ulaştı.)"; "TARİKAT OLAYI-Nakşibendiler, Ticaniler, Rifailer, Süleymancılar, Mevleviler, Nurcular"; "MÜSLÜMANLAŞIYORUZ-Büyük din araştırması: Dinsel eğilimler kadar şeriat özlemi de artıyor."; "Devlet atağa kalktı. HEDEF SÜLEYMANCILAR"; "Demirel'in Nurcuları"; "Askeri Okullarda 2. İRTİCA OPERASYONU"; "İSTANBUL'UN GÖBEĞİNDE BİR İSLAM GETTOSU"
Tempo dergisi de aynı dönemde benzer şekilde "Şeriatçılar örgütleniyor", Tarikatlar Meclis'te" gibi başlıklar kullanmakta, Elele dergisi ise "İRTİCA"nın ayak sesleri" başlığını kapak konusu yapmaktaydı.
Gerek haber dergisi formatında çıkanlar, gerekse erkek dergisi adı altında yayınlanan dergiler, işledikleri konular ve yayınladıkları resimlerle, 80 sonrası dönemde cinsellikle ilgili toplumsal değerleri değiştirmede çok önemli rol oynamışlardır. Bu dergilerin ortak özellikleri o dönemde toplumda yer almayan sorunları, haber konusu yaparak toplumun gündemine sokmaları ve bunların bir yaşam biçimi olarak toplumda yer edinmesini sağlamalarıdır. Bu dergiler ilgili ilgisiz her sayılarında kapaklarında yayınladıkları çıplak kadın fotoğraflarıyla, kadının bu yayınlarda cinsel bir meta olarak daha çok yer alması ve bunun toplumca normal karşılanır hale gelmesini sağlamak gibi bir fonksiyon da ifa etmiştir. Sözkonusu dergiler kadının toplumda daha çok yer alması ve daha çok özgürleşmesi yolundaki söylemleriyle, modernleşme yönündeki eğilimi hızlandırma konusunda da önemli katkılarda bulunmuşlardır.
Bu dergiler kapak konularında, Türk toplumunun tabuları olarak görülen ve dini ve geleneksel değerlerden kaynaklanan bekaret gibi pek kavramı tartışmaya açarak ve toplumda daha önce hiç duyulmamış eşcinsellik, lezbiyenlik, komünal yaşam, telekızlar, jigololar gibi konuları toplum gündemine taşıyarak, bunların meşrulaştırılması yönünde önemli etkisi olmuştur.
1970'lerden sonra genç kadınlara hitap eden dergilerin söylemleri iyi bir eş, anne ve ev kadını nasıl olunur öğütlerinden uzaklaşarak liberal feminist söylemleri ticari ve popülist söylemlerle birleştirip kadınların kariyerlerinde yükselebilmeler, cinsellik ve yaşamın diğer alanlarında kendilerini geliştirmeleri, zevk almaları, cinsiyetler arası eşitsizliklerle mücadele edebilmeleri gibi çeşitli konular üzerinde yoğunlaşmaya başlamıştır.84
Bu dönemde, herkesin özel hayatı sergilenmeye başlamış, Türkiye'de belki ilk defa hayat biçimleri sınıflandırılarak toplumda meşruiyet kazandırılmaya çalışılmıştır. Türk toplumunun o zamana kadar duymadığı varlığından bile haberdar olmadığı konular, çoğu zaman zorlamayla halkın gündemine sokulmaya çalışılmıştır. Bunlar sanki toplumsal bir konu işleniyormuş gibi, çok uç bazı örnekler ön plana çıkarılarak, bazen de kurgulanarak önce haber dergilerinde yayınlanmış, daha sonra gazete ve televizyonlara sıçramıştır.
İlginç olan, kapak konularıyla Türk toplumunun daha önce hiç karşılaşmadığı konuları gündeme getiren ve çıplak kadın fotoğrafları yayınlayan bu dergilerle, irtica adı altında dine ve dini değerlere de en çok saldıran ve dindarları devlete ihbar eden yayınlarda başı çeken dergilerin aynı yayın organları olmasıydı.
Nokta dergisi'nin kapak konularının başlıklarından bazıları şöyleydi: "Dinci gençlik-OKULLARDA İSLAMİ AKIMLARIN ETKİSİ ARTIYOR"; "TEDİRGİNLER-Devlet kuruluşlarının değerlendirmesi-İRTİCA YENİDEN FAALİYETTE (Devlet kuruluşlarının hazırladıkları raporlara göre, şeriatçı akımların yürüttüğü gizli çalışmalar tehlikeli boyutlara ulaştı.)"; "TARİKAT OLAYI-Nakşibendiler, Ticaniler, Rifailer, Süleymancılar, Mevleviler, Nurcular"; "MÜSLÜMANLAŞIYORUZ-Büyük din araştırması: Dinsel eğilimler kadar şeriat özlemi de artıyor."; "Devlet atağa kalktı. HEDEF SÜLEYMANCILAR"; "Demirel'in Nurcuları"; "Askeri Okullarda 2. İRTİCA OPERASYONU"; "İSTANBUL'UN GÖBEĞİNDE BİR İSLAM GETTOSU"
Tempo dergisi de aynı dönemde benzer şekilde "Şeriatçılar örgütleniyor", Tarikatlar Meclis'te" gibi başlıklar kullanmakta, Elele dergisi ise "İRTİCA"nın ayak sesleri" başlığını kapak konusu yapmaktaydı.
Gerek haber dergisi formatında çıkanlar, gerekse erkek dergisi adı altında yayınlanan dergiler, işledikleri konular ve yayınladıkları resimlerle, 80 sonrası dönemde cinsellikle ilgili toplumsal değerleri değiştirmede çok önemli rol oynamışlardır. Bu dergilerin ortak özellikleri o dönemde toplumda yer almayan sorunları, haber konusu yaparak toplumun gündemine sokmaları ve bunların bir yaşam biçimi olarak toplumda yer edinmesini sağlamalarıdır. Bu dergiler ilgili ilgisiz her sayılarında kapaklarında yayınladıkları çıplak kadın fotoğraflarıyla, kadının bu yayınlarda cinsel bir meta olarak daha çok yer alması ve bunun toplumca normal karşılanır hale gelmesini sağlamak gibi bir fonksiyon da ifa etmiştir. Sözkonusu dergiler kadının toplumda daha çok yer alması ve daha çok özgürleşmesi yolundaki söylemleriyle, modernleşme yönündeki eğilimi hızlandırma konusunda da önemli katkılarda bulunmuşlardır.
Türkiye'de Kadın Kıyafetinde Modernleşme Süreci ve Medyanın Etkisi
- Giriş
- 1. Medyanın Modernleşme Sürecine Etkisi
- 1.1. Medyanın Etkileme Gücü
- 1.2. Kültürel Hayatın Metalaşması ve Tüketim Kültürünün Yaygınlaştırılması
- 1.3. Medyanın Kadın Kıyafetinin Modernleşmesine Etkisi
- 1.3.1. Moda
- 1.3.2. Reklam Sektörü ve Kadın
- 2. Türkiye'de Kadın Kıyafetindeki Modernleşmenin Bir Aracı Olarak Medya
- 2.2. Türk Kadın Kıyafetinin Modernleşmesinde Medyanın Etkisi
- 2.2.1. Osmanlı-Meşrutiyet Dönemi
- 2.2.2. Cumhuriyetin İlk Yılları ve Tek Partili Dönem
- 2.2.3. Çok Partili Döneme Geçiş
- 2.2.4. 1960 ve 70'li yıllar
- 2.3. 1980 Sonrası Dönemde Medyanın Kadın Ekseninde Toplumsal Değerleri Değiştirmedeki Etkisi
- 2.3.1. Müstehcenlik ve Gazeteler
- 2.3.2. Geleneksel Değerlerin Sorgulanması ve Dergiler
- 2.3.3 Televizyon Yayınlarının Kadın Ekseninde Toplumsal Değerlerin Değişimine Etkisi
- 2.4. Modernleşme Bağlamında muhafazakâr Medya ve Kadın
- Sonuç
- Kaynaklar
- Dipnotlar